Mięśnie szyi

Mięśnie szyi stanowią grupę mięśni znajdujących się w otoczeniu kręgosłupa. Mięśnie szyi położone są do przodu i po jego bokach. Układają się w trzy warstwy mięśni: powierzchowną, środkową i głęboką. Mięśnie otoczone są włóknistymi blaszkami tworzącymi powięź szyi, które ograniczają przestrzenie międzymięśniowe wypełnione tkanką tłuszczową oraz łączną.

Warstwę powierzchowną tworzą dwa mięśnie: mięsień szeroki szyi (łac. platysma) oraz mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy (łac. sternocleidomastoideus).

Pierwszy z nich, mięsień szeroki szyi znajduje się powierzchownie pod skórą w okolicy przednio-bocznej szyi. Jest płaski i ma kształt prostokąta. Biegnie od okolicy podobojczykowej na wysokości II i III żebra do góry i kończy się powyżej brzegu żuchwy. Do funkcji mięśnia należy zmniejszenie ucisku na żyłę szyjną zewnętrzną przez uniesienie skóry szyi. Jest również mięśniem mimicznym, ponieważ obniża kąty ust. Mięsień zaopatrywany jest przez tętnicę twarzową, gałęzie tętnicy podobojczykowej oraz nerw twarzowy i gałęzie splotu szyjnego.

Mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy leży pod mięśniem szerokim szyi. Jest długim i stosunkowo silnym mięśniem. Przebiega skośnie od góry i tyłu do dołu i przodu. Zbudowany jest z dwóch głów. Rozpoczyna się na końcu mostkowym obojczyka i powierzchni przedniej rękojeści mostka, kończy na wyrostku sutkowatym kości skroniowej oraz bocznej części kości potylicznej. W pozycji leżącej umożliwia podniesienie głowy, zaś przy ustalonej głowie unosi mostek (podczas wdechu). Przy jednostronnym skurczu powoduje odgięcie głowy w bok z obróceniem twarzy w stronę przeciwną i nieco do góry. Obustronny skurcz mięśnia unosi głowę do góry. Za unerwienie mięśnia odpowiada nerw dodatkowy (n. XI) oraz gałęzie splotu szyjnego. Unaczynienie pochodzi od tętnicy podobojczykowej i tętnicy szyjnej zewnętrznej.

Warstwa środkowa mięśni szyi utworzona jest przez mięśnie łączące się z kością gnykową i w zależności od położenia względem niej zwane mięśniami pod- lub nadgnykowymi. Do mięśni podgnykowych należą mięśnie: mostkowo-gnykowy, łopatkowo-gnykowy, mostkowo-tarczowy i tarczowo-gnykowy. Ich współdziałanie powoduje ustalenie położenia kości gnykowej zapewniając w ten sposób podporę dla innych mięśni. Obniżają kość gnykową, unoszą lub przyciągają krtań w kierunku mostka oraz napinają powięź szyi rozszerzając żyłę szyjną wewnętrzną. Za unaczynienie tej grupy mięśni odpowiada tętnica podobojczykowa oraz szyjna zewnętrzna, zaś za unerwienie gałęzie splotu szyjnego.

Z kolei mięśnie nadgnykowe rozpięte są między kością gnykową a żuchwą i podstawą czaszki. Są to: mięsień dwubrzuścowy, rylcowo-gnykowy, żuchowo-gnykowy oraz bródkowo-gnykowy. Mięsień dwubrzuścowy, jak sama nazwa wskazuje składa się z dwóch brzuśców (przedni i tylny) przedzielonych ścięgnem pośrednim. Brzusiec tylny biegnie od okolicy wyrostka sutkowego kości skroniowej do dołu i przodu w kierunku kości gnykowej, do której przyczepia się ścięgnem pośrednim i biegnie dalej, jako brzusiec przedni w kierunku żuchwy. Jego czynność polega zatem na obniżaniu żuchwy i podnoszeniu kości gnykowej wraz z krtanią.

Podobnie działa mięsień rylcowo-gnykowy stanowiący połączenie kości gnykowej z wyrostkiem rylcowatym kości skroniowej. Powoduje on uniesienie kości gnykowej. Z kolei mięsień żuchwowo-gnykowy tworzy przeponę jamy ustnej biegnąc od kości gnykowej w kierunku żuchwy, gdzie kończy się w kresie żuchwowo-gnykowej. Włókna strony przeciwległej mięśnia łączą się ze sobą szwem ścięgnistym. Wraz z mięśniem bródkowo-gnykowym obniża żuchwę, podnosi kość gnykową, a napinając dno jamy ustnej unosi język. Mięśnie nadgnykowe unerwia nerw twarzowy (n. VII), nerw trójdzielny (n. V), nerw podjęzykowy (n. XII) oraz gałęzie splotu szyjnego. Unaczynienie pochodzi od tętnicy twarzowej, szczękowej i językowej.

Grupa głęboka obejmuje mięśnie posiadające swoje przyczepy na kręgosłupie. W zależności od położenia wyróżnia się położone bocznie mięśnie pochyłe oraz mięśnie przedkręgowe. Do mięśni pochyłych zaliczane są: mięsień pochyły przedni, środkowy, tylny i najmniejszy. Wszystkie mają kształt trójkątny i biegną od wyrostków poprzecznych kręgów szyjnych do pierwszego i drugiego żebra. Ich zadaniem jest zginanie kręgosłupa szyjnego do przodu, a przy jednostronnym skurczu do boku. Są również mięśniami wdechowymi, gdyż unoszą żebra ku górze. Ponadto ograniczają otwór górny klatki piersiowej.

Mięśnie przedkręgowe znajdują się na przedniej powierzchni kręgosłupa oraz stanowią połączenie pomiędzy częścią podstawną kości potylicznej a kręgami szyjnymi. Tworzą je mięśnie: prosty przedni głowy, długi głowy oraz długi szyi. Ich zadaniem jest zginanie głowy do przodu, boku, obrót w stronę działającego mięśnia. Unerwienie pochodzi ze splotu szyjnego zaś unaczynienie od gałęzi tętnicy podobojczykowej.

Dorota Kozera
  • A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka, Tom II.
  • J. Sokołowska-Pituchowa: Anatomia człowieka.
  • J. Bullock, J. Boyle, M. B. Wang: Fizjologia, seria NMS.
Ta strona używa plików cookies. więcej informacji.    AKCEPTUJĘ