Kręgosłup

Kręgosłup jest główną ruchomą podporą ciała. Składa się z 33-34 kręgów: 7 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych oraz 4-5 guzicznych. Znajduje się w części grzbietowej ciała. Biegnie od podstawy czaszki do dolnej części tułowia.

Kręgi tworzące kręgosłup są nieparzystymi różnokształtnymi kośćmi składającymi się z walcowatego trzonu oraz łuku kręgowego. Pomiędzy trzonem a łukiem kręgowym znajduje się otwór kręgowy. Nakładające się na siebie kręgi tworzą kanał kręgowy, w którym przebiega rdzeń kręgowy. Zwykle odejście łuku w stosunku do trzonu znajduje się poniżej. W początkowym jego przebiegu na górnym i dolnym brzegu wyróżnia się wcięcia kręgowe. Zatem przy nałożeniu na siebie sąsiednich kręgów wcięcia ograniczają otwór międzykręgowy. Ponadto łuk kręgowy posiada 7 wyrostków: pojedynczy wyrostek kolczysty oraz parzyste wyrostki poprzeczne, stawowe górne i dolne. Wyrostek poprzeczny i kolczysty są miejscem przyczepu dla mięśni grzbietu. Natomiast pozostałe dwie pary tworzą połączenia z sąsiednimi kręgami.

Kręgi szyjne

Kręgi szyjne (łac. vertebrae cervicales) mają charakterystyczny wygląd, który pozwala je odróżnić od pozostałych kręgów. Ich wyrostki kolczyste zakończone są guzkowato, a poprzeczne ograniczają otwór wyrostka poprzecznego, przez który biegną naczynia kręgowe i splot nerwów współczulnych. Trzony kręgów są płaskie a otwory kręgowe duże i trójkątne.

Dodatkowo pierwsze dwa kręgi szyjne mają nieco inną budowę od pozostałych. Pierwszy z nich, kręg szczytowy (atlas), nie posiada typowego trzonu, a jedynie niewielką listewkę w postaci łuku przedniego. Tylna powierzchnia łuku przedniego posiada powierzchnię stawową, którą łączy się z zębem kręgu obrotowego. Górnymi powierzchniami stawowymi kręg łączy się z podstawą czaszki, dolnymi z obrotnikiem (drugi kręg szyjny). Między łukiem przednim a tylnym kręgu przebiega więzadło poprzeczne kręgu szczytowego. W części przedniej znajduje się ząb obrotnika, w tylnej natomiast przebiega rdzeń kręgowy. Kolejnym kręgiem jest obrotnik, kótry posiada on nadmiernie rozwinięty trzon w postaci zęba obrotnika.

Kręgi piersiowe

Kręgi piersiowe (łac. vertebrae thoracicae) również wyróżniają się pod względem budowy od reszty kręgów, ponieważ posiadają powierzchnie stawowe dla żeber. Znajdują się one na bocznych powierzchniach trzonów w miejscu połączenia z łukami kręgowymi. Żebra I, XI i XII łączą się tylko z jednym kręgiem, pozostałe z powierzchnią stawową utworzoną przez dwa sąsiednie kręgi. Wyrostki kolczyste I-VIII, dłuższe w porównaniu z kręgami szyjnymi, przebiegają dachówkowato i zachodzą na siebie. Pozostałe wyrostki są krótsze, grubsze i mają przebieg poziomy. Otwór kręgowy ma kształt okrągły.

Kręgi lędźwiowe

Kręgi lędźwiowe (łac. vertebrae lumbales) posiadają masywny, kształtu nerkowatego trzon. Grube wyrostki kolczyste ustawione są poziomo. Wyrostek poprzeczny jest szczątkowym żebrem i nosi nazwę wyrostka żebrowego. Odpowiednikiem właściwego wyrostka poprzecznego jest wyrostek dodatkowy w postaci niewielkiej wyniosłości. Ponadto występuje tu wyrostek suteczkowaty leżący do tyłu od wyrostka dodatkowego. Otwór kręgowy ma kształt trójkątny.

Kręgi krzyżowe

Kręgi krzyżowe (łac. vertebrae sacrales) zrośnięte są ze sobą w jedną kość krzyżową. Ma ona kształt klina podstawą zwróconego ku górze a wierzchołkiem ku dołowi łącząc się z kością guziczną. Powierzchnia przednia kości, miednicza, jest wklęsła a tylna wypukła. Pomiędzy zrośniętymi trzonami i łukami kręgów znajduje się kanał krzyżowy zakończony na dole rozworem krzyżowym. Na powierzchni przedniej i tylnej mieszczą się otwory krzyżowe biegnące przyśrodkowo do otworów kanału krzyżowego stanowiących odpowiedniki otworów międzykręgowych. Zrośnięte wyrostki poprzeczne tworzą powierzchnię uchowatą za pomocą, której kość krzyżowa łączy się z kością biodrową. Zrośnięte wyrostki kolczyste tworzą grzebień krzyżowy pośrodkowy, a ze zrośniętych wyrostków stawowych powstaje grzebień krzyżowy boczny. U kobiet kość krzyżowa jest szersza.

Kręgi guziczne

Kręgi guziczne (łac. vertebrae coccygeae), podobnie jak w przypadku kości krzyżowej, również ulegają zrośnięciu tworząc kość guziczną. Kość guziczna jest strukturą szczątkową u człowieka. Tylko pierwszy odcinek nosi cechy kręgów.

Dorota Kozera
  • A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka, Tom II.
  • J. Sokołowska-Pituchowa: Anatomia człowieka.
Ta strona używa plików cookies. więcej informacji.    AKCEPTUJĘ