Jądro

Jądro (łac. testis, orchis) jest parzystym narządem, ma kształt owalny i nieco spłaszczony. W budowie zewnętrznej jądra wyróżniono bardziej wypukłą powierzchnię boczną oraz przyśrodkową, brzeg przedni i tylny, biegun górny i dolny. Długość jądra wynosi średnio 4-5 cm, szerokość 2,5 cm.

Oba jądra znajdują się w worku mosznowym oddzielone od siebie przegrodą worka mosznowego. Moszna jest wypukleniem ściany brzucha zbudowanym ze skóry, tkanki podskórnej i zapewnia jądrom niższą temperaturę od panującej w jamie brzusznej. Lewe jądro leży przeważnie niżej w stosunku do prawego. Jądra ułożone są w sten sposób, że oś przeprowadzona przez bieguny biegnie z góry i od przodu do dołu i ku tyłowi. Biegun górny i brzeg tylny pokryte są najądrzem.

Jądro zbudowane jest z tkanki łącznej i miąższu. Tkanka łączna tworzy zrąb narządu i przechodzi na zewnętrzną powierzchnię łącząc się z błoną obejmującą jądro - błoną białawą pokrytą z zewnątrz błoną surowiczą. Pomiędzy blaszką trzewną a ścienną błony surowiczej znajduje się jama surowicza moszny. Zawiera ona niewielką ilość płynu surowiczego. W stanach zapalnych mogą się tu gromadzić jego znaczne ilości w postaci wodniaka. Na tylnym brzegu tkanka łączna wnika do jądra w postaci klina (tzw. śródjądrze) tworząc przegródki jądra, pomiędzy którymi znajduje się miąższ tworzący płaciki. Płaciki zawierają cewki i kanaliki nasienne. W cewkach krętych wytwarzane są plemniki. Kilka cewek krętych łączy się w jedną cewkę prostą, które kierują się w stronę śródjądrza i wytwarzają sieć jądra.

Unaczynienie tętnicze jądra pochodzi z tętnicy jądrowej odchodzącej od aorty brzusznej, tętnicy nasieniowodu i dźwigacza jądra. Żyły towarzyszą tętnicom i po wyjściu z śródjąrza tworzą splot wiciowaty będący największym składnikiem powrózka nasiennego i wytwarzający żyłę jądrową po opuszczeniu kanału pachwinowego. Po stronie prawej żyła jądrowa uchodzi do żyły głównej dolnej, zaś po lewej najpierw do żyły nerkowej lewej. Chłonka odpływa do węzłów lędźwiowych i węzłów pachwinowych powierzchniowych. Jądro zaopatrywane jest przez nerwy pochodzące ze splotu trzewnego i nerkowego, które tworzą splot jądrowy. Ośrodek wytryskowy znajduje się w odcinku lędźwiowym rdzenia kręgowego.

Nie należy zapominać o znaczeniu jądra, jako gruczołu wydzielania wewnętrznego. Oznacza to, iż produkuje ono hormony płciowe, czyli androgeny tj. testosteron, inhibina, aktyna oraz pochodne dehyrotestosteron i estradiol. Natomiast czynność jąder regulowana jest przez hormony przysadki (FSH i LH).

Głównym zadaniem jąder jest produkcja plemników (spermatogeneza). Plemniki wytwarzane są w cewkach nasiennych krętych. Ich nabłonek składa się z komórek plemnikotwórczych i komórek Sertoliego będących komórkami podporowymi.

Do wad rozwojowych dotyczących jądra należy wnętrostwo, czyli brak jądra w mosznie, które pozostało w obrębie jamy brzusznej.

Dorota Kozera
  • A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka, Tom II.
  • W. Z. Traczyk, A. Trzebski: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej.
  • A. Szczeklik: Choroby wewnętrzne, Tom II.
Ta strona używa plików cookies. więcej informacji.    AKCEPTUJĘ