Szkielet serca i zastawki serca

Szkielet serca tworzy tkanka łączna otaczająca szczególnie ujścia przedsionkowo-komorowe, aorty i pnia płucnego, do których przyczepiają się płatki zastawek i włókna mięśniowe. Serce jest narządem zbudowanym z mięśni poprzecznie prążkowanych, co umożliwia mu dobrą kurczliwość. W przypadku przegrody międzykomorowej, tylko jej część dolna zbudowana jest z mięśniówki komór.

Część górna serca nie posiada włókien mięśniowych, ale błonę włóknistą pokrytą wsierdziem. Grubość ściany mięśnia zależy zatem od fazy pracy mięśnia i jest ona większa w obrębie ścian komór niż przedsionków. Ze względu na wysiłek jaki musi wykonać lewa komora tłocząc krew do dużego krążenia, jej ściana jest trzy razy grubsza w porównaniu do prawej.

Do zastawek serca należą: zastawki przedsionkowo-komorowe prawa zwana trójdzielną i lewa- dwudzielna oraz zastawki półksiężycowate ujść tętniczych (aorty i pnia płucnego). Zastawki stanowią połączenie między przedsionkiem a komorą oraz zapobiegają cofaniu się krwi.

Zastawki przedsionkowo-komorowe utworzone są przez płatki zbudowane z tkanki włóknistej otoczonej wsierdziem przytwierdzonych z jednej strony do pierścieni włóknistych. Płatki u swojej podstawy są ze sobą połączone. Zastawka trójdzielna posiada płatek przedni, tylny i przyśrodkowy, dwudzielna - tylko przedni i tylny. Wyróżnia się dwie powierzchnie, jedną zwróconą w stronę przedsionków, drugą w stronę komór. Do wolnego brzegu zastawek przyczepiają się rozłożyście struny ścięgniste biegnące od mięśni brodawkowatych ściany komór, których zadaniem jest napięcie zastawki i umocowanie jej podczas skurczu komór. Mięśnie brodawkowate wysyłają struny ścięgniste do dwóch sąsiadujących płatków zastawki.

Zastawki półksiężycowate zbudowane są z trzech płatków. Ograniczają ujścia z obu komór serca. Są one kieszonkowato uwypuklone w kierunku komór.

Ściana serca zbudowana jest z trzech warstw. Od wewnątrz znajduje się wsierdzie, środkowo warstwa mięśniowa w postaci śródsierdzia oraz zewnętrznie położone nasierdzie.

Wsierdzie (łac. endocardium) jest warstwą składającą się z jednowarstwowego nabłonka płaskiego, blaszki właściwej i tkanki podwsierdziowej. Śródsierdzie (łac. myocardium) tworzą trzy warstwy włókien mięśniowych o przebiegu okrężnym, podłużnym i skośnym. Nasierdzie (łac. epicardium) jest blaszką surowiczą otaczającą serce i stanowi zarazem blaszkę trzewną osierdzia. Osierdzie (łac. pericardium) jest workiem otaczającym serce, podobnie jak opłucna otaczająca płuca.

Osierdzie zbudowane jest z dwóch blaszek: trzewnej i ściennej. Blaszka ścienna utworzona jest przez tkankę włóknistą osłaniającą serce. Pomiędzy obiema blaszkami znajduje się jama osierdzia zawierająca niewielką ilość płynu, którego ilość może się zwiększać w stanach patologicznych (np. zapalenie osierdzia). Obie blaszki łączą się ze sobą na wysokości korony serca.

Rzut zastawek serca na przednią ścianę klatki piersiowej umożliwia wstępną orientację anatomiczną serca i stanowi miejsce, w którym można osłuchiwać jego tony. Jednak miejsca osłuchiwania nieco się różnią od miejsca, w którym zastawka rzutuje się na ścianę klatki piersiowej. Wynika to z bliskiej odległości sąsiednich ujść zastawek, które uniemożliwiają dokładną lokalizację przyczyny.

Z punku widzenia anatomii zastawka dwudzielna rzutuje się na wysokości IV żebra po lewej stronie tuż przy jego końcu mostkowym. Zastawka trójdzielna rzutuje się w linii pośrodkowej ciała na koniec mostkowy III żebra lewego i VI prawego. Rzut zastawki aortalnej przypada na wysokość lewej okolicy mostkowej III międzyżebrza. Natomiast rzut zastawki pnia płucnego odpowiada połączeniu III żebra lewego z mostkiem.

Dorota Kozera
  • A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka, Tom II.
  • J. Sokołowska-Pituchowa: Anatomia człowieka.
  • J. Bullock, J. Boyle, M. B. Wang: Fizjologia, seria NMS.
  • A. Szczeklik: Choroby wewnętrzne, Tom I.
  • J. Tatoń, A. Czech: Diagnostyka internistyczna.
  • V. Kumar, R.S. Cotran, S.L. Robbins : Robbins Basic Pathology.
Ta strona używa plików cookies. więcej informacji.    AKCEPTUJĘ